Paggunita sa Ika-52 Anibersaryo ng Batas Militar sa Pilipinas
Noong ika-9 at ika-16 ng Nobyembre 2024, ipinagdiwang ng Teatro Rizal ang ika-52 anibersaryo ng Batas Militar sa Pilipinas sa pamamagitan ng kanilang espesyal na pagtatanghal ng Isang Harding Papel. Batay sa aklat ni Augie Rivera at sa adaptasyon ni Julian Morales, ang dula ay nagbigay buhay sa mga alaala ng mga Pilipino na dumaan sa matinding pagsubok sa ilalim ng rehimeng Marcos at sa patuloy na laban para sa kalayaan. Ang direksyon ay ipinamalas nina Julian Morales, Chriza Andawe, at Ahmed Ociones, habang ang orihinal na musika ay isinulat ni John Kenneth Dael.
Sa pagtatanghal, tampok ang mga mahusay na pagganap mula kina Mikhaela Torres, Beatrice De Vera, Elisha Badajos, Jiya Ry, Gavh Peralta, Alfonse Magtalas, Alan Vincent Cruz, Andre Velayo, Ashantha Ubatay, Edleanne Duque, Hannah Camcam, Miguel Lasquite, Mikaella Picat, Mikaella Elorcha, Nazh Magdaraog, Sharmaine Sayo, Krizza Pelonia, Malikha Tibayan, Princess Mercado, Marvin Bernardo, at Kate Masayda. Binigyang-diin ng dula ang kwento ni Jenny, isang ina na nagbalik-tanaw sa nakaraan upang ipahayag ang mga aral ng laban at pag-asa sa kanyang anak na si Tintin.
Sa pamamagitan ng makulay na musikal, ipinakita ang buhay nina Jenny at Aling Chit, ang kanyang ina, na isang aktibong kalahok sa mga protesta laban sa Batas Militar. Isinasalaysay sa dula ang mga paghihirap, sakripisyo, at ang mga kahulugan ng kalayaan, na inilalarawan sa mga makapangyarihang kanta tulad ng “Iisa,” isang awit ng pagkakaisa at laban para sa tunay na kalayaan. Isinulong ng dula ang mensahe ng pagkakaisa at ang hindi matitinag na espiritu ng mga Pilipinong patuloy na lumaban para sa kanilang mga karapatan.
Isang makabayang pagninilay sa mga karanasan ng mga kababayan sa ilalim ng diktadurya, ang Isang Harding Papel ay naging isang buhay na paalala sa kahalagahan ng kalayaan, katarungan, at ang walang katapusang laban para sa demokrasya. Sa pamamagitan ng mga karakter na nagtaglay ng mga realistikong damdamin at tunay na kwento ng sakripisyo, ipinaabot ng dula ang mensahe ng pagkakaisa sa gitna ng mga pagsubok. Ang kwento ni Jenny at ng kanyang ina, si Aling Chit, ay nagbigay ng isang personal na lens sa masalimuot na kasaysayan ng Batas Militar at ipinakita ang epekto ng politika sa mga personal na buhay. Ang bawat karakter ay sumasalamin sa mga buhay na naapektohan, nawalan, ngunit nagpatuloy sa kanilang laban para sa kalayaan.
Habang tinatalakay ang mga makabayang tema, muling ipinakita ng Isang Harding Papel ang kahalagahan ng pagiging mulat sa kasaysayan, at kung paano ito dapat magsilbing gabay sa pagtahak sa makatarungang kinabukasan. Sa bawat kanta, sa bawat eksena, at sa bawat karakter, ang mensahe ay malinaw—hindi matitinag ang diwa ng mga Pilipino sa paghahangad ng kalayaan at katarungan. At habang ipinagdiriwang ang mga tagumpay ng nakaraan, ang dula ay nagsisilbing paalala na ang laban para sa kalayaan ay isang tuloy-tuloy na proseso na kailangan patuloy na ipaglaban.
Sa pagtatapos ng pagtatanghal, muling inawit ng mga karakter ang kantang “Iisa”, isang simbolo ng kanilang sama-samang lakas at pagkakaisa. Isang malakas na pahayag ng kalayaan, na nagsasaad na sa kabila ng lahat ng paghihirap, ang tunay na kalayaan ay matatagpuan sa pagkakaisa ng bawat isa. Sa huli, nagsilbing isang makapangyarihang mensahe ang Isang Harding Papel—ang kasaysayan ay hindi dapat kalimutan, at ang kalayaan ay hindi natatapos sa isang henerasyon kundi isang patuloy na laban para sa mas makatarungan at malayang bansa.
Muli, Ikaw at ako, tayo’y malaya.
Chynna A. Tamayo
Writer, Rizalian Student Focus
Charles John R. Marin
Photographer, Rizalian Student Focus